PRACTORAAT

Gezondheid, Sport en Bewegen

Het Practoraat Gezondheid, Sport en Bewegen is verbonden aan Landstede mbo.

In 2020 is een onderzoek uitgevoerd naar de wensen en behoefte voor het opstarten van een Practoraat dat zich richt op Gezondheid, Sport en Bewegen bij Landstede mbo. Met de start van het Practoraat in februari 2021 erkent Landstede een maatschappelijk- strategische opdracht, namelijk:

Het stimuleren en bevorderen van (toekomstige) gezondheid en welzijn van haar personeel en studenten
Het beroepsonderwijs optimaal af te stemmen op de nieuwste maatschappelijke ontwikkelingen, zodat studenten goed worden voorbereid op het (toekomstige) beroep met de bijbehorende eisen en verwachtingen ten aanzien van gezondheid en vitaliteit.

Landstede profileert zich nadrukkelijk op de thema’s gezondheid en sport. Een profilering die, volgens Landstede, ook maatschappelijke verplichtingen met zich meebrengt ten aanzien van vernieuwing en doorontwikkeling op dit thema.

Waarde van preventie
Een belangrijk maatschappelijk vraagstuk binnen onze samenleving is de mate waarin mensen gezond en gelukkig oud kunnen worden. Bij een groeiende aandacht komt de focus meer en meer op preventie te liggen. Sport- en beweegactiviteiten worden in de preventieve aanpak als pijlers gezien voor het stimuleren van een gezonde leefstijl, voor fysieke/mentale fitheid en bescherming tegen welvaartsziektes. De onderdelen uit het domein van ‘Zorg, Welzijn en Sport’ bewegen daarmee naar elkaar toe. Ook binnen pedagogische en sociale contexten zoals scholen, kinderopvang en wijkcentra wordt het belang van sport en bewegen in hun dagelijkse praktijk (denk aan de Gezonde School, sportieve BSO of sporten in de wijk) steeds meer erkend.

Het mbo neemt een bijzondere positie in. Het leidt professionals op voor zorg- en welzijnsorganisaties en jeugd- en buurtwerk. De meer pedagogisch georiënteerde studenten, zoals onderwijsassistenten en pedagogisch medewerkers zijn werkzaam in het onderwijs. In het werk met leerlingen en cliënten vormt preventie of een gezonde leefstijl hoe langer hoe meer onderdeel van de beroepscompetentie van de toekomstige mbo-sportprofessional. Op macroniveau echter richten de huidige kwalificatiedossiers zich nauwelijks op het interprofessionele karakter, dat studenten in hun (toekomstige) werk verbindt aan preventie of een gezonde en actieve leefstijl. Uitzonderingen daarop zijn experimentele crossover-kwalificaties, zoals bijvoorbeeld de gezondheidsprofessional of vitaliteitsbegeleider in Zorg & Welzijn; beroepen die zich kenmerken door een combinatie van opleidingen.

Landstede committeert zich aan de eerder geschetste problematiek en de roep om innovatieve oplossingen. Opleiden voor de toekomst betekent dat er mensen in de organisatie nodig zijn die de praktijk een slag vóór zijn en onderzoek doen naar ontwikkeling van de professie in die (toekomstige) beroepspraktijk. Dat is de opdracht van dit Practoraat, specifiek gericht op het thema Gezondheid, Sport en Bewegen.

Doelen
Het Practoraat gaat op basis van praktijkonderzoek en netwerken bijdragen aan een intensievere interne verbinding van de landschappen/sectoren Zorg & Welzijn, Sport & Bewegen en Onderwijs & Opvoeding. In de dagelijkse beroepspraktijk is er al ontmoeting tussen deze sectoren en trekken ze samen op, maar in (de organisatie van) het onderwijs zijn ze nog weinig verbonden. Daarnaast zijn de opleidingen en kwalificatiedossiers toegespitst op de praktijk van ‘gisteren en vandaag’, die snel verandert als gevolg van technologie en digitalisering. Daarom is het van belang dat in deze opleidingen onderwijsinnovatie tot stand gebracht wordt, die gericht is op het interprofessionele karakter van het toekomstige beroep, waarbij rekening gehouden wordt met technologische ontwikkeling en digitalisering die in de sectoren een vlucht nemen. Tenslotte moet er in de opleidingen meer aandacht komen voor duurzame inzetbaarheid en vitaliteit van (toekomstige) werknemers.

Deze onderwijsinnovaties vragen om een herontwerp van (delen van) het bestaande curriculum via een ontwerpgerichte cyclische aanpak: ontwerpen-uitproberen-evalueren-aanpassen. Het Practoraat versterkt en ondersteunt onderwijsteams bij deze innovatie met praktijkonderzoek onder andere naar de impact en effectiviteit van de onderwijsinnovatie. Verder biedt praktijkgericht onderzoek met de onderwijsteams kansen om te werken aan meer bewustzijn ten aanzien van een gezonde actieve leefstijl en het opbouwen van gezondheidsvaardigheden. Op die manier draagt het Practoraat bij aan de strategische thema’s van Landstede, gericht op vitaliteit en duurzame inzetbaarheid van (toekomstige) professionals in het mbo.

Samenvattend werkt het Practoraat aan twee doelen:

Het initiëren van en bijdragen aan kennis- en vaardigheidsontwikkeling gericht op preventie en een gezonde leefstijl bij mbo-professionals (in opleiding), gerelateerd aan hun (toekomstige) gezondheid en welzijn.
Het bijdragen aan en aanjagen van innovatie in het mbo-onderwijs, met een focus op de veranderende mbo-beroepspraktijk van de opleidingen in de sectoren Zorg & Welzijn, Sport & Bewegen en Onderwijs & Opvoeding, en vanuit een ketenbenadering gericht op interprofessioneel samenwerken en leren.

Onderzoek & praktijk
Publicaties

De Practor, docentonderzoekers en onderzoekstagiaires voeren het onderzoek uit samen met verschillende project- en samenwerkingspartners . Kenmerkend voor het onderzoek binnen het Practoraat is een vraagarticulatie die gebaseerd is op de mbo-beroepspraktijk, het mbo-onderwijs en de mbo-studenten, in verbinding met de strategische agenda van Landstede. Het praktijkgerichte onderzoek is niet primair gericht op theorieontwikkeling, maar op de ontwikkeling van toepasbare kennis en het oplossen van praktische vraagstukken ten behoeve van onderwijsinnovatie, in samenwerking met de toekomstige beroepspraktijk. Het onderzoek kent een navolgbare (wetenschappelijke) aanpak, die leidt tot bruikbare en valide onderzoeksresultaten.

Het onderzoek kan participerend of in co-creatie met de beroepspraktijk plaatsvinden. De grenzen tussen de beroepsopleidingen en bedrijven (toepassing boundary crossing en hybridisering van beroepsopleidingen) worden verkend. Verkenning van deze concepten is noodzakelijk om fundamenten te ontwikkelen, waaraan de activiteiten van de sectoren Sport & Bewegen; Onderwijs & Opvoeding en Gezond & Wel zijn verbonden. Bij de co-creatie ligt de nadruk op leren van samenwerking en interactie met de beroepspraktijk, door het creëren van grenspraktijken waar de beroepsopleiding en de partners deel van uitmaken.

De onderzoeksvragen zijn geclusterd in drie onderzoekslijnen:

Onderzoekslijn 1
Een actieve leefstijl als preventie, met vragen als: ‘hoe kan gezondheid of een gezonde actieve leefstijl worden bevorderd bij (jonge) mensen en wat is de rol van sport- en beweegactiviteiten hierbij?’ of ‘hoe kunnen vanuit het principe ‘jong geleerd is oud gedaan’ jeugdigen op elke leeftijd worden verbonden met sport- en beweegactiviteiten?’

Onderzoekslijn 2
Technologie in relatie tot Gezondheid, Sport en Bewegen, rond vragen als: ‘hoe kunnen technologische innovaties bijdragen aan het bevorderen van gezondheid en welzijn van (jonge) mensen in het algemeen en doelgroepen in het bijzonder?’ of ‘hoe kunnen technologische innovaties op een positieve manier bijdragen aan het stimuleren van sport en beweeggedrag in het algemeen of voor doelgroepen in het bijzonder?’

Onderzoekslijn 3
Toerusting (toekomstige) mbo-professional, rond onderzoeksvragen als: ‘hoe kan, gedacht vanuit ketenaanpak en intersectorale samenwerking, de (toekomstige) mbo-professional worden toegerust voor de dynamische beroepspraktijk, speciaal met het oog op professionals die werken met gezondheid-gerelateerde vraagstukken of doelgroepen?’ of ‘hoe kan in het mbo, in het bijzonder bij Landstede, de (toekomstige) professional optimaal worden toegerust voor de beroepspraktijk met het oog op duurzame inzetbaarheid en vitaliteit van deze professional?’

Publicaties

1. Practorale Rede van Marieke Fix

2. Rapport Landelijke mbo-leefstijlmonitor: Welbevinden studenten in kaart
Deze monitor – een initiatief van de practoraten Vitaliteit (Alfa College) en Gezondheid, Sport & Bewegen (Landstede) – geeft bestuurders, beleidsmakers en docenten van mbo-scholen inzicht in de leefstijl en het welbevinden van hun studenten. De resultaten worden geanalyseerd door practoren en gebruikt voor rapportages aan de Tweede Kamer. Dus naast een praktisch hulpmiddel voor scholen, is het ook een belangrijk beleidsinstrument op nationaal niveau.

Practoraat | Actief