PRACTORAAT

Burgerschap

Het Practoraat Burgerschap is verbonden aan ROC van Twente

Gelijktijdig met twee andere Practoraten is bij ROC van Twente in 2017 het initiatief genomen voor een Practoraat Burgerschap. Dat wordt gedragen door het MBO College Management & Organisatie en het MBO College voor Loopbaanontwikkeling en Participatie van ROC van Twente. De Practoraten hebben als taak het uitvoeren van praktijkgericht onderzoek en het delen van kennis ter bevordering van de onderwijskwaliteit binnen het beroepsonderwijs. Het Practoraat wordt beschouwd als vliegwiel voor beter onderwijs, met praktijkgericht onderzoek als middel. De Practoraten in ROC van Twente willen het onderzoek en de praktijk dichter bij elkaar brengen.

Opleiden voor een beroep, kwalificeren voor doorstroom naar hoger onderwijs plus het voorbereiden op deelname aan de maatschappij. Dat is in het kort de drievoudig kwalificerende functie van het mbo. Het ROC van Twente hecht er belang aan niet alleen beroepsvoorbereidend te zijn, maar de studenten ook goed toe te rusten voor burgerschap. Op dat gebied liggen er genoeg uitdagingen voor studenten, docenten en het curriculum, onder meer op het gebied van kwaliteit, samenhang en afstemming met andere vakken, het ontbreken van een instellingsbrede visie en zicht op doelen en opbrengsten (zie de practorale rede: ‘Burgerschap als uitdaging’).

Voorbereiding op burgerschap kan in samenhang met het beroep gebeuren, maar ook los daarvan. Een vraagstuk dat met burgerschap te maken heeft zijn bijvoorbeeld werk-gerelateerde ethische kwesties, waarmee studenten geconfronteerd worden. Burgerschapsvorming buiten het beroep laat studenten kennis maken met democratie en laat ze oefenen met zelfredzaamheid en hun kritisch denk- en oordeelsvermogen in belangrijke vraagstukken. Die vraagstukken kunnen gebonden zijn aan het individu (denk aan gezonde leefstijl, je persoonlijke economische situatie en politieke identiteit) of maatschappelijk gerelateerd zijn.

Doelen
Het hoofddoel van het Practoraat Burgerschap is te onderzoeken wat nodig is als het gaat om onderwijs in burgerschapseducatie en hoe burgerschapsvorming goed gemonitord en waar nodig verbeterd kan worden. Daarbij ligt de nadruk op de vraag: hoe kunnen we de autonomie van studenten – daaronder verstaan we: zelfbestuur in overeenstemming met eigen waarheden en waarden- bevorderen? We ontwerpen nieuwe burgerschapspraktijken en evalueren of bestaande en nieuwe praktijken uitwerken zoals ze bedoeld zijn.

Onderzoek & praktijk
Publicaties

Een van de zaken waar dit Practoraat zich mee bezighoudt is de ontwikkeling van een visie op burgerschap. Daarnaast is door middel van een vooronderzoek de behoefte bij bijna 750 studenten en docenten in kaart gebracht. We kijken hoe burgerschapsonderwijs in het curriculum verankerd kan worden en welke professionaliseringsactiviteiten, thema’s en projecten dan prioriteit hebben.

Na afronding van het vooronderzoek is er een werkplan opgesteld voor 2018-2021 met daarin onderstaande vijf onderzoekslijnen:

Een Werkplaats Burgerschap (met NRO subsidie) die zich richt op de ontwikkeling en implementatie van een benadering van burgerschapsvorming waarin kritisch leren denken en Bildung verbonden worden met beroepsvoorbereiding. In dit project wordt samengewerkt met ROC Midden Nederland, Universiteit Twente, Hogeschool Utrecht en Rijksuniversiteit Groningen. In de werkplaats wordt een visie op deze integratie ontwikkeld, wordt lesmateriaal ontwikkeld, professionaliseringsactiviteiten gericht op de docent georganiseerd en wordt gestreefd naar het opleveren van praktische handvatten en voorbeelden voor in de les.
Politieke participatie op lokaal niveau bevorderen, met daarin de volgende projecten:
- Activiteiten van de provincie, afgestemd op de behoefte van studenten en docenten (samen met Deltion en Provincie Overijssel);
- Trainen van studenten en docenten in het actief voeren van een discussie (samen met Debatunie);
- Studenten in authentieke projecten laten ervaren dat ze invloed kunnen uitoefenen.
Dialoog over controversiële onderwerpen/ motiverend burgerschap: Vijf docenten van ROC van Twente hebben in schooljaar 2018-2019 een door de Hogeschool van Amsterdam gemaakte training gevolgd om te leren de dialoog over controversiële onderwerpen in de klas te voeren. Vanaf 2019 wordt er met docenten van drie colleges geparticipeerd in het NRO-project ‘Vernieuwende en beproefde methodieken en instrumenten voor burgerschapsonderwijs in het mbo’ (werken aan motiverend burgerschap).
Effectiviteit van Burgerschapsonderwijs en toetsen (met NRO subsidie) is het thema van een ontwerpgericht onderzoek over het effectief vormgeven van burgerschapsonderwijs en het ontwikkelen van meetinstrumenten voor burgerschapscompetenties in het mbo. In deze onderzoekslijn werken we samen met onder andere de Universiteit van Amsterdam.
ROC van Twente vindt het belangrijk om diversiteit en acceptatie in de klas te bevorderen, zodat iedereen zich veilig kan voelen binnen de roc-omgeving. In de onderzoekslijn Diversiteit binnen ROC van Twente gaat het voornamelijk om het ontwikkelen van verschillende leeractiviteiten, deze uitproberen en onderzoeken wat de effectiviteit ervan is. Ook wordt er een voorstel ontwikkeld voor een roc-breed diversiteitsbeleid.